Jaki związek ma wojna w Ukrainie z głodem na Madagaskarze?

Choć mówimy o tym wiele, zdaje się, że wciąż nie każdy wie, że Madagaskar – rajska wyspa z endemiczną fauną i florą – jest jednym z najbiedniejszych państw na świecie. Boryka się z wieloma problemami natury społecznej i gospodarczej. Ponad 80 proc. ludzi żyje tam poniżej granicy ubóstwa, za mniej niż 2 dolary dziennie (dane WHO). Na Madagaskarze 60 proc. społeczeństwa to analfabeci, tylko co trzeci dom ma dostęp do prądu. Nie mówiąc o bieżącej wodzie i urządzeniach sanitarnych, a co drugie dziecko do piątego roku życia jest niedożywione (dane UNICEF-u).

„Plagi egipskie” nawiedzają Madagaskar

Ostatnie miesiące i lata tylko pogorszyły już i tak bardzo trudną sytuację. Codzienne życie Malgaszy uległo diametralnej zmianie, niestety na ich niekorzyść. Powodów takiego stanu rzeczy jest wiele. Po pierwsze światowa pandemia COVID-19 zablokowała gospodarkę kraju i zamknęła go. Dosłownie i w przenośni na długie 1,5 roku. Zakłócenia w globalnym handlu, zamknięcie granic uniemożliwiające funkcjonowanie turystyki, a także ograniczenia w dostawach środków płynących z organizacji pomocowych spowodowały gwałtowne spowolnienie aktywności gospodarczej Madagaskaru. Kraje, z którymi miał on bowiem do tej pory największe powiązania gospodarcze (eksport na poziomie 46 proc.), m.in. Chiny, Włochy, Stany Zjednoczone i Francja, zostały bardzo mocno dotknięte pandemią.

Po drugie ekstremalne zjawiska pogodowe – naprzemienne susze, cyklony i powodzie – będące konsekwencją niekorzystnych zmian klimatu i degradacji środowiska naturalnego tylko pogorszyły sytuację. W drugiej połowie 2021 roku Madagaskar nawiedziła największa od 40 lat susza. Burze piaskowe zasypały resztki plonów, a ludność na południu kraju próbowała przetrwać. Balansując na granicy kryzysu humanitarnego – jedząc szarańczę. Po suszy przyszła pora deszczowa – tak długo oczekiwana, a w końcu niszczycielska. Spękana, sucha ziemia nie miała możliwości wchłonięcia hektolitrów tropikalnego deszczu. Pola ryżowe, z których słynie Madagaskar, zamieniły się wtedy w olbrzymie jeziora.

Cyklon za cyklonem

Jakby tych klęsk było mało, początek 2022 roku to uderzające w wyspę jeden po drugim potężne cyklony o katastrofalnych skutkach. Doprowadziły one do śmierci ponad 100 osób i licznych uszkodzeń w infrastrukturze kraju. Wszystkie te okoliczności szczególnie mocno naraziły na trudności gospodarcze i wzrost skali ubóstwa ludność zamieszkującą obszary wiejskie, która do tej pory utrzymywała się dzięki zatrudnieniu głównie w sektorze rolnictwa.

Gdy wydawało się, że sytuacja powoli została opanowana, pola osuszone, a powalone budynki odbudowane, piekło rozpętało się za naszą wschodnią granicą…

Wojna w Ukrainie trafia rykoszetem w Afrykę

Agresja rosyjska na Ukrainę przyniosła już śmierć i cierpienie milionom niewinnych ludzi. Codziennie spotykamy się z kolejnymi mrożącymi krew w żyłach historiami okrucieństwa i krzywdy, jakiej doświadcza cywilna ludność ukraińska. Okazuje się jednak, że konflikt może przynieść krwawe żniwo również nawet tysiące kilometrów dalej.

Wojna trwająca w Ukrainie stanowi poważne zagrożenie dla światowej gospodarki i ma realne przełożenie m.in. na rynek żywności w krajach afrykańskich. W krótkim czasie nie tylko światowe ceny zbóż (przede wszystkim pszenicy), ale również słonecznika czy ropy wzrosły diametralnie. Afryka jest w dużym stopniu uzależniona od importu żywności zarówno z Rosji, jak i Ukrainy. Nie bez powodu nazywanych spichlerzami świata. Kontynent już doświadcza szoków cenowych i zakłóceń w łańcuchu dostaw. Zablokowanie w wyniku zachodnich sankcji transportu przez Morze Czarne nawozów i ropy naftowej. Rosja była do tej pory światowym liderem w eksporcie tych towarów. Zwiększa ryzyko sparaliżowania produkcji rolnej krajów afrykańskich i negatywnie wpływa na ich bezpieczeństwo żywnościowe. Zaporowe dla większości mieszkańców ceny podstawowych produktów spożywczych stały się jeszcze bardziej nieosiągalne. Co w krótkim czasie może doprowadzić do problemu masowego głodu.

Niestety z analogiczną sytuacją boryka się również Republika Madagaskaru, gdzie ceny podstawowych produktów spożywczych, takich jak mąka, masło czy olej, wzrosły nawet o 60 proc! Koszt zakupu oleju słonecznikowego na lokalnym targu z 8500 Ar (walutą na Madagaskarze jest ariary) skoczył do 14 000 Ar. Cena mąki z 3500 Ar/kg wzrosła do 5000 Ar/kg, a mydła z 8000 Ar/kg do 12 000 Ar/kg. Taka podwyżka oznacza, że wielodzietne rodziny, które wcześniej ledwo było stać na worek ryżu i butelkę oleju, pozostają bez możliwości zakupu czegokolwiek, a w ich oczy realnie zaczyna zaglądać głód.

Worek ryżu na rodzinę

Z głodem i niedożywieniem powszechnym wśród malgaskich dzieci walczymy na co dzień. W obliczu kryzysu gospodarczego pod opieką Fundacji oprócz niemal 500 Podopiecznych, znalazły się również ich rodziny i bliscy. Fundacyjny zespół ze zdwojoną mocą łączy więc długofalową pomoc rozwojową z natychmiastową pomocą rzeczową. Regularnie rozdajemy worki z ryżem (podstawowy pokarm na Czerwonej Wyspie), organizujemy szkolenia ze zrównoważonego rolnictwa i nasadzeń drzewek owocowych jako źródła pożywiania. Montujemy panele słoneczne, budujemy studnie i kolejne stołówki szkolne.

Tysiąc posiłków dziennie

Obiad w szkolnej stołówce to często jedyny posiłek, jaki malgaskie dziecko ma szansę zjeść w ciągu dnia. Jest kluczowy nie tylko dla prawidłowego wzrostu i rozwoju, ale również dla efektywnej nauki. Trudno zdobywać wiedzę z pustym brzuchem i bolącą głową. Co ważne, posiłek w szkole to także wyższa frekwencja! Stanowi on dużą zachętę i zwiększa liczbę uczniów uczęszczających do danej placówki, co bezpośrednio wpływa na walkę z analfabetyzmem w społecznościach wiejskich.

Nasza Fundacja w kilku wspieranych przez siebie szkolnych stołówkach codziennie wydaje ponad 1000 odżywczych posiłków! Składają się na nie przede wszystkim: ryż, warzywa, strączki i mięso lub jaja. Ostatnio liczba obiadów i śniadań zwiększyła się o kolejne 150!

Źródła

UNICEF Madagascar (2018): Challenges & opportunities for Children in Madagascar, https://www.unicef.org/madagascar/en/reports/challenges-and-opportunities-children-madagascar (dostęp: 10.05.2022).

United Nations, Africa Renewal (2022): Impact of Russia–Ukraine Conflict. An opportunity to build resilient, inclusive Food Systems in Africa, https://www.un.org/africarenewal/magazine/may-2022/impact-russia-ukraine-conflict (dostęp 10.05.2022)

UNDP (2020): Note on the impact of COVID-19 on the economy of Madagascar. Scenarios and recommendations, file:///C:/Users/user/Downloads/Socio-Economic-Impact-COVID-19-Madagascar-UNDP-April-2020.pdf (dostęp 10.05.2022).

World Bank (2018): Madagascar, https://data.worldbank.org/country/madagascar (dostęp 10.05.2022).

World Food Programme (2016): Fill the Nutrient Gap Madagascar: Full Report, https://docs.wfp.org/api/documents/837cea77cbe0487d923644497b754ec4/download/?iframe (dostęp: 10.05.2022).